Windows Server 2012 Hyper-V Kurulumu

Windows Server işletim sisteminin bir rolü olan Hyper-V, sanallaştırılmış sunucu bilgi işlem altyapısı inşası için kullanabileceğiniz kurumsal sınıfta bir sunucu sanallaştırma çözümüdür. Temelde, güçlü bir sunucu donanımı üzerine kurularak aynı donanım ve çevre ekipmanları üzerinde birden fazla işletim sistemini sanal olarak çalıştırmayı hedefler ve bunu yaparken de izolasyonu garanti eder.

Sanallaştırma dünyasında Type 1 olarak tanımlanan Hyper-V gibi hypervisor’lar karakteristik özellikleri gereği direkt donanım üzerinde çalışabilen (bare-metal) kodlardır ve bir host işletim sistemine ihtiyaç duymazlar. Bu sayede donanım bileşenlerinin gücünden en üst seviyede faydalanabilirken üzerinde çalışan sanal sunuculara da en iyi işlem performansını sunabilirler.

Windows Server Hyper-V ilk bakışta Type 2 yani bir işletim sistemi üzerinde çalışan hosted hypervisor gibi görünse de aslında bir Typer 1 hypervisor’dır. Windows Server işletim sisteminin bir rolü olarak gelmesinin ve Hyper-V kurulumundan sonra Windows Server tarafının sunucuda Parent Partition olarak devam etmesinin en temel amacı donanım sürücülerini tutmak ve sanal makine yönetimi için destek olabilmektir.

Bir sunucu üzerinde Hyper-V rolünü aktif ettikten sonra hypervisor kodu hemen donanımın üzerine yerleşir, yapı Type 1 mimariye döner ve rolü aktif ettiğiniz Windows Server işletim sistemi Parent Partition adını alarak bir noktada artık sanal olarak çalışmaya başlar.Yukarıdaki diyagramda Parent Partition olarak adlandırılan bölüm, Hyper-V rolünü aktif ettiğiniz Windows Server işletim sistemidir ve görülebileceği üzere yanındaki diğer sanal makineler (child partitions) gibi hypervisor katmanı üzerinde çalışmaktadır.

Örneğin Hyper-V rolü aktif edilmiş bir Windows Server 2012 (parent partition) üzerinde Logical Processor desteği 64 ile sınırlandırılır çünkü Hyper-V üzerinde bir sanal makine yeni sürümde en fazla 64 adet işlemci alabilir. Parent Partition ‘da hypervisor üzerinde çalıştığı için bu kurala tabidir.

Hyper-V rolü aktif edilmemiş bir sunucudaki Logical Processor bilgisi:

Aynı sunucu üzerinde Hyper-V rolü aktif edildikten sonraki Host Logical Processor bilgisi:

Ancak fiziksel sunucu üzerinde hala 320 adet Logical Processors desteklenir ve hypervisor tarafından birim başına en fazla 64 olacak şekilde sanal makinelere dağıtılabilir.

Günümüzde Windows Server işletim sistemine ek olarak bazı Windows istemci (örneğin Windows 8 Pro.) sürümlerinde de Hyper-V özelliği bulunmaktadır.

BİLGİ: Windows 8 istemci tarafında çalışan Hyper-V özelliği Client Hyper-V olarak bilinir ve Windows Server tarafında çalışan Hyper-V rolüne göre bazı limitler barındırır. Client Hyper-V hakkında daha fazla bilgi için Windows 8 Consumer Preview zamanında kayda alınmış aşağıdaki Türkçe videoyu izleyebilirsiniz.

Client Hyper-V Nedir : http://www.serhatakinci.com/index.php/video-windows-8-client-hyper-v.html

En güncel sürümler olan Windows Server 2012 ve Windows 8 açısından bakıldığında aşağıdaki ürünler ile birlikte Hyper-V kullanabilirsiniz:

• Windows Server 2012 (Server with GUI veya Server Core)
• Hyper-V Server 2012
• Windows 8 PRO veya Enterprise (64bit dağıtımlar)

Bu dokümanda aşağıdaki başlıklar hakkında bilgi bulabilirsiniz:

• Hyper-V Kurulum Gereksinimleri (Standalone)
• Hyper-V Ölçeklenebilirlik Limitleri
• Parent Partition Amaçlı Windows Server 2012 Kurulumu
• Hyper-V Kurulumu Öncesi CPU Gereksinimlerini Doğrulama
• Windows Server 2012 Üzerine Hyper-V Kurulumu
  • GUI tabanlı kurulum
  • PowerShell tabanlı kurulum
• Hyper-V Kurulumu Sonrası Doğrulama

Hyper-V Kurulum Gereksinimleri (Standalone)

Eğer bir sunucuda en yeni Hyper-V sürümü olan Windows Server 2012 Hyper-V çalıştırmak istiyorsanız aşağıdaki ön gereksinimleri sağlamanız gerekir.

Windows Server 2012 Standard veya Datacenter OS (önceki Hyper-V sürümleri için Windows Server 2008 R2 veya Windows Server 2008 x64)

X64 (64bit) mimari destekli sunucu (Windows Server Catalog site üzerinde logolu olması tavsiye edilir: http://www.windowsservercatalog.com/)

X64 (64bit) destekli işlemci. Günümüzde yaygın olarak tercih edilen neredeyse tüm sunucu işlemcileri 64bit mimariyi desteklemektedir.

İşlemcide Hardware-assisted virtualization desteği. Bir işlemci yeteneğidir ve Intel işlemcilerde INTEL-VT, AMD işlemcilerde AMD-V olarak bilinir. BIOS ‘da genelde Processor Options altında yer alır ve mutlaka aktif olması gerekir. Günümüzde yaygın olarak tercih edilen neredeyse tüm sunucu işlemcileri donanımsal sanallaştırma özelliğini desteklemektedir.

İşlemcide Hardware-enforced Data Execution Prevention (DEP) özelliği aktif edilmiş olmalı. Bir işlemci yeteneğidir ve Intel işlemciler için INTEL XD Bit (execute disable bit), AMD işlemciler için AMD NX Bit (no execute bit) olarak bilinir. BIOS ‘da genelde Processor Options altında yer alır ve mutlaka aktif olması gerekir.

UYARI: Hardware-assisted virtualization ve DEP özellikleri donanım üreticisine bağlı olarak BIOS altında farklı bölümlerde ve farklı isimlerde yer alıyor olabilir.

UYARI: Hardware-assisted virtualization ve DEP özellikleri için BIOS bölümünde bir değişiklik yaptığınızda geçerli olması için Server reboot yeterli olmaz. Mutlaka sunucuyu kapatmanız (power-off) ve yeniden çalıştırmanız gerekir.

BİLGİ: Eğer Windows 8 üzerinde Hyper-V çalıştırmayı planlıyorsanız, yukarıdaki donanım gereksinimlerine ek olarak işlemcinizin bir de SLAT desteklemesi gerekir. SLAT, Intel işlemcilerde EPT, AMD işlemcilerde ise NP olarak bilinir. Windows Server tarafında iste SLAT sadece RemoteFX özelliği için gerekir, Hyper-V rolü kurulumu için şart değildir.

Windows 8 Hyper-V SLAT konusunda daha fazla bilgi için şuraya bakabilirsiniz: http://www.serhatakinci.com/index.php/windows-8-client-hyper-v-ve-slat-gereksinimi.html

Hyper-V Ölçeklenebilirlik Limitleri

Birazdan gerçekleştireceğiniz Hyper-V kurulumu sonrasında hangi ölçekte sanal makineler oluşturabilirsiniz? Sanal işlemci, sanal disk alanı, bellek ve ağ limitleri…

Hyper-V sunucular hangi ölçekte donanıma destek verebilir? Fiziksel işlemci/çekirdek, fiziksel bellek, depolama üniteleri, ağ ortam limitleri…

Yapınızı yük devretme kümesi seviyesine taşımak istediğinizde kaç sunucu ve kaç sanal makine konumlandırabilirsiniz? Yüksek erişilebilirlik amaçlı konumlandırma limitleri…

BİLGİ: Eğer yapınızı Yük Devretme Kümesi (Failover Cluster) seviyesine taşımak istiyorsanız, aşağıdaki Türkçe dokümanı referans alabilirsiniz.

Windows Server 2012 Hyper-V Failover Cluster Açıklama ve Kurulum Dokümanı: http://www.serhatakinci.com/index.php/windows-server-2012-hyper-v-failover-cluster-kurulumu.html

Tüm bu donanımsal üst sınırları Hyper-V Ölçeklenebilirlik Özellikleri başlığı altında topluyoruz. Aşağıdaki bağlantıda yer alan Türkçe tablolar üzerinde en güncel ölçeklenebilirlik limitlerini bulabilirsiniz.

Windows Server 2012 Hyper-V Ölçeklenebilirlik Özellikleri: http://www.serhatakinci.com/index.php/windows-server-2012-hyper-v-leklenebilirlik-limitleri.html

Parent Partition Amaçlı Windows Server 2012 Kurulumu

Hyper-V Host yapmayı planladığınız fiziksel sunucu üzerine öncelikle bir Windows Server 2012 (veya Hyper-V Server 2012) işletim sistemi kurmanız gerekir. Bu işletim sistemi Hyper-V kurulumu ardından Parent Partition olarak görev alacak. Bu kurulumu Server with GUI yani grafik ara yüz desteği açık ve geleneksel kurulum tipi ile yapabileceğiniz gibi, Server Core yani varsayılan olarak grafik ara yüz desteği kapalı ama sonradan açılabilen tip ile de yapabilirsiniz. Bu noktada tercih size ait.

Windows Server 2012 (Server with GUI) kurulumu için aşağıdaki Türkçe dokümanı referans alabilirsiniz.

Windows Server 2012 Kurulumu:
http://www.serhatakinci.com/index.php/windows-server-2012-kurulumu.html

Dokümanı referans alarak kurulumu tamamlayıp yukarıdaki noktaya ulaştıktan ve varsa ortamınıza uygun özel yapılandırma ayarlarını tamamladıktan sonra devam edin.

Hyper-V Kurulumu Öncesi CPU Gereksinimlerini Doğrulama

Genelde en çok problem yaşanan konu işlemci uyumu ve işlemci ayarlarının doğru yapılmamasıdır. İşlemciniz gereksinimleri yerine getirse bile bazen BIOS seviyesindeki ayarlar doğru değildir ve bu nedenle sanal makineleri çalıştıramazsınız. Hyper-V kurulumuna geçmeden önce Coreinfo komut satırı aracı ile işlemcinizin uyumunu ve doğru yapılandırılıp yapılandırılmadığını kontrol etmeniz mümkün.

Coreinfo download:
http://technet.microsoft.com/en-us/sysinternals/cc835722.aspx

Uygulamayı indirdikten sonra sunucu üzerinde bir dizine açın ve komut satırı ile ilgili dizine geçin.

Coreinfo.exe -v parametresi ile işlemci uygunluk bilgisini alabilirsiniz.

Yukarıda görüldüğü gibi işlemci INTEL ve hardware-assisted virtualization desteği mevcut. (* ile işaretlenmiş VMX sütunu) Bu, Windows Server 2012 Hyper-V için minimum işlemci gereksinimlerini karşılayan bir çıktıdır.

HYPERVISOR henüz çalışmıyor çünkü kurulu değil. Bu nedenle karşısında “-“ var.

EPT ise yazının başında bahsettiğim SLAT özelliğidir. Client Hyper-V için bir şart ancak Windows Server Hyper-V için SLAT opsiyoneldir. Yukarıdaki işlemcide olmadığını görebiliyorsunuz. SLAT’de olsaydı aşağıdaki gibi görünüyor olacaktı.

Hardware-assisted virtualization ve SLAT destekli bir INTEL işlemci çıktısı:

Hardware-assisted virtualization ve SLAT destekli bir AMD işlemci çıktısı:

Bu bilgileri referans alarak kontrollerinizi tamamlayın. Problem varsa İşlemci model/özellik uyumunu ve BIOS seviyesindeki özellik ayarlarını kontrol edin. Problem yoksa kuruluma geçebilirsiniz.

Windows Server 2012 Üzerine Hyper-V Kurulumu

Hyper-V’nin Windows Server üzerinde bir role olarak yer aldığını söylemiştik. Bu durumda GUI’den Hyper-V kurulumu için Add roles and features bölümüne, komut satırından Hyper-V kurulumu için PowerShell aracına gitmeniz gerekir.

GUI tabanlı Hyper-V Kurulumu

Add roles and features sihirbazını başlattıktan sonra aşağıdaki gibi ilerleyin.

Select server roles penceresinde Hyper-V rolünü seçtiğiniz anda sistem tüm gereksinimleri kontrol eder ve bir problem varsa size detaylı olarak bildirir.

Eğer bir problem uyarısı yoksa aşağıdaki gibi yönetim araçlarını da yükleyerek ilerleyin.

Eğer bu aşamada dış dünya ile haberleşebilen bir Virtual Switch yaratmak istiyorsanız, aşağıdaki pencerede bir fiziksel Network Adapter seçebilirsiniz. Bu adım opsiyoneldir. Virtual Switch’ler sanal makinelerin ağ protokolleri ile kendi aralarında veya dış dünya ile konuşmaları için gerekli bileşenlerdir. Eğer Virtual Switch’ler konusunda yeterince bilgi sahibi değilseniz bu adımı atlayın. Kurulumun ardından da kolayca Virtual Switch’ler oluşturabilirsiniz.

Aşağıdaki pencerede, söz konusu Host için Paylaşımsız Canlı Aktarım – Shared-Nothing Live Migration gönderimlerinin kabul edilip edilmeyeceği ile ilgili seçim yapabilirsiniz. Bu bölüm opsiyoneldir. Virtual Machine Migration konusunda yeterince bilgi sahibi değilseniz bu adımı atlayın.

Aşağıdaki pencerede, yeni sanal makine oluşturma işlemleri sırasında belirtmeniz gereken sanal makine bileşen dosyalarının (XML, VHD/x, vb.) bulunacağı dizinler ile ilgili ön tanım yapabilirsiniz. Yeni sanal makine oluşturma işlemi sırasında size önerilen dizin olarak burada belirttiğiniz dizinler getirilir. Bu tanımları yeni sanal makine oluşturma anında veya herhangi bir anda da değiştirme şansınız var. Opsiyonel bir adımdır. Şimdilik bir değişiklik yapmadan devam edin.

Kurulumun tamamlanması ardından sunucuyu restart edin. Duruma göre art arda iki restart gerçekleşebilir. (İkinci restart otomatik olarak gerçekleşir)

Sunucu açıldığında artık bir Hyper-V Host durumundadır ve bir terslik yoksa sanal makineler oluşturup çalıştırmak için hazırdır.

PowerShell Tabanlı Hyper-V Kurulumu

Örneğin bir Windows Server 2012 – Server Core üzerine veya yine Server with GUI üzerine Hyper-V kurulumunu PowerShell ile çok daha hızlı bir şekilde yapabilirsiniz.

PowerShell komut satırı aracını açın.

Aşağıdaki komut ile kurulum öncesinde Hyper-V rolü ve yönetim araçlarının sunucu üzerindeki durumuna bakabilirsiniz.

—

Get-WindowsFeature Hyper-V*

—

Hyper-V rolü ve yönetim araçları için sol tarafındaki kutucuklar boş durumda, yani bu bileşenler sunucu üzerinde yüklü değil. Bununla birlikte Install State’ler Available olarak görünüyor, yani kurulum için uygun durumdalar.

Hyper-V rolü ve yönetim araçları kurulumunu tek satırda başlatmak için aşağıdaki komutu çalıştırın.

—

Install-WindowsFeature Hyper-V, Hyper-V-PowerShell, Hyper-V-Tools

—

Kurulum aşağıdaki gibi ilerler.

Kısa süre sonra sunucuyu yeniden başlatmanız gereken bir uyarı ile kurulum tamamlanır.

Aşağıdaki gibi sunucuyu yeniden başlatın. Duruma göre art arda iki restart gerçekleşebilir. (İkinci restart otomatik olarak gerçekleşir)

Sunucu açıldığında artık bir Hyper-V Host durumundadır ve bir terslik yoksa sanal makineler oluşturup çalıştırmak için hazırdır.

Hyper-V Kurulumu Sonrası Doğrulama

Birkaç küçük kontrol yaparak Hyper-V rolü ve yönetim araçlarının kurulumu ile hypervisor’ın çalışıp çalışmadığını test edebilirsiniz.

Ve tabi en bilindik test yöntemi için yukarıdaki gibi Hyper-V Manager konsolu üzerinden yeni bir sanal makine oluşturun ve start etmeyi deneyin. Start oluyorsa, hypervisor çalışıyor demektir :)

Windows Server 2012 Hyper-V kurulumu sonrasında yeni sanal makine oluşturmakla ilgili yardıma ihtiyacınız varsa aşağıdaki dokümanı referans alabilirsiniz.

Hyper-V – Sanal Makine Nasıl Oluşturulur
http://www.serhatakinci.com/index.php/hyper-v-sanal-makine-nasil-olusturulur.html