Hyper-V Sanal Makine Export ve Import

Bir sanal makineyi tüm sanal donanımları ve konfigürasyonu ile birlikte çalıştığı host üzerinden alıp başka bir host’a taşımak için kullanabileceğiniz en basit ve konfigürasyon ihtiyacın en az olan yöntem Export/Import yöntemidir. Virtualization Infrastructure’ınıza göre farklı topolojilere, farklı hardware/storage ürünlerine sahip olabilirsiniz. Örneğin cluster ortamında çalışan node’larınız ya da standalone çalışan host’larınız olabilir. Ne şekilde olursa olsun, Hyper-V üzerinde çalışan bir VM’i export ederek farklı bir Hyper-V Host üzerine import etmek gerçekten çok zahmetsiz bir işlemdir çünkü Hyper-V kurulumu ile gelen default bir özelliktir ve herhangi bir ek konfigürasyona ihtiyaç duymaz. Hyper-V kurulumundan sonra örneğin Hyper-V Manager konsolu üzerinden bu işi rahatlıkla gerçekleştirebilirsiniz.

Aslında Export/Import kavramına yabancı olmadığınızı düşünüyorum çünkü IT’de sıkça karşılaştığımız ayrılmaz iki kavramdır. Mesela Internet Explorer ayarlarınızı export edebilir, daha sonra oluşan dosyayı başka bir sistemde çalışan Internet Explorer’a import ederek ayarlarınızın o sisteme taşınmasını sağlayabilirsiniz. Ya da bu export dosyasını hemen import etmeyip daha sonra kullanmak üzere saklayabilirsiniz. Buradaki temel amaç, belirli bir efor ve zaman harcanarak tanımlanmış olan bir takım ayarların, bu ayarlara sahip olmayan başka bir sistem üzerine (veya aynı sistem üzerine) yine minimum efor ile aktarılmasıdır. Eğer bu ayarları export etme şansınız olmasaydı tamamını yeniden tanımlamak durumunda kalacaktınız. Hyper-V tarafındaki export/import işlemleri de bu kolaylığı sanal mekine seviyesinde sağlıyor ve temelde kopyalama (clone), taşıma (migration) ve bazı durumlarda offline yedekleme (offline backup) gibi senaryolar için kullanabiliyoruz.

• Clone: Bir VM’in kopyasını oluşturmak ve bu kopyayı aynı host ya da başka bir host üzerinde çoğaltmak için kullandığımız senaryo.
• Migration: Bir VM’i çalıştığı host üzerinden alıp var olan konfigürasyonu ile birlikte -ancak genelde eski kopyayı ortadan kaldırarak- başka bir host üzerine aktarmak için kullandığımız senaryo.
• Offline Backup: Bir VM’in yedeğini almak ve gerektiğinde yedek alınan tarihteki kopyayı tekrar çalışır hale getirmek için kullandığımız senaryo.

Export Nasıl Yapılır?

Bir VM’i import edebilmek için önce export etmiş olmanız gerekir çünkü export işlemi ile daha sonra import edilebilecek bir takım dosyalar yaratılır ve ancak bu dosyaları tekrar import edebilirsiniz. Örneğin çalışan bir VM’in dosyalarını manual olarak bir yerlere kopyalayıp başka bir host üzerine taşıyabilirsiniz. Ama bu dosyaları import menüsü ile host’a gösteremezsiniz çünkü bu dosyalar Hyper-V için importable değildir. Bu manual kopyalanmış/taşınmış VM dosyalarını yine manual ve bir miktar daha fazla efor gerektiren bir dizi konfigürasyon ile çalışır hale getirebilirsiniz ama bir çok durumda özellikle VM GUID açısından eski VM’in bire bir kopyasını elde edemeyebilirsiniz.

Bir VM’i Hyper-V Manager konsolu kullanarak export etmek için ilgili VM seçiliyken Actions bölümündeki Export…’u yada VM’in name’inin üzerine sağ tıklayarak ulaşacağınız Export…‘u kullanabilirsiniz.

Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir durum söz konusu. Running state yani çalışan bir VM’i seçtiğiniz zaman Export… komutunun yerinde olmadığını göreceksiniz. Çünkü çalışır (running) durumda olan bir VM’i export edemezsiniz.

Bir VM’in export edilebilmesi için kapalı (turned off) yada kayıtlı (saved) durumda olması gerekir.

VM’i seçip Export… komutunu verdikten sonra gelen pencerede Browse butonu ile export edilecek path’i gösteriyoruz (location). Bu path sisteme local olarak mounth edilmiş bir disk olmalı (örneğin DAS ya da USB bağlantılı bir external disk). Bu sırada export path olarak network üzerindeki bir paylaşımı da kullanma şansınız var. Ama bunu yapabilmek için paylaşım üzerinde Hyper-V sunucusunun computer account’una full control yetkisi verilmeli (bu durumda sistemler aynı domain altında olmalı) ve export işlemini local bir Hyper-V Manager üzerinden yapıyor olmalısınız (full kurulum bir WS08+Hyper-V gibi). Yani remote bir Hyper-V Manager ile network üzerine export ederken başarısız olma ihtimaliniz yüksek çünkü arka planda shared folder’a ulaşımda bazı özel durumlar söz konusu. Önce local diske export edip sonra manual olarak network üzerinden taşımak kesin sonuç olacaktır. Ben örnek senaryoda C:\ üzerinde local bir path gösterdim. Export diyerek işlemi başlatıyoruz.

Export süresince yine aynı konsol üzerinden işlemin tamamlanma durumunu % olarak takip edebilirsiniz.

Bu süreye etki eden en temel faktör export ettiğiniz VM üzerindeki virtual disklerin sayısı ve size’larıdır. VM’iniz ne kadar büyük disklere sahipse export süresi de o derece uzun olacaktır. Ama genel anlamda süre local disk üzerindeki bir datayı aynı ya da başka bir disk üzerine kopyalamak ile yakındır. Bu arada export edeceğiniz dizin (dolayısı ile disk) üzerinde yeteri kadar boş alan olduğundan emin olun. Aksi taktirde işlem hata verecektir. Gerekli boş alan ihtiyacı export edeceğiniz VM’in gerçek disk boyutu ile aynıdır (yani üzerindeki virtual disk dosyaları, eğer vm saved durumdaysa vsv ve bin dosyaları, varsa snapshot dosyaları ve konfigürasyon dosyalarının toplam boyutu…) Export tamamlandığında ilgili VM export öncesi durumunda beklemeye devam eder.

Export ettiğimiz dizin içinde neler var bir göz atalım. Ben C:\Source\w7 altına gidiyorum.

Snapshot, Virtual Hard Disks, Virtual Machines, alsında dizinler pek de yabancı değil. Normal bir VM’e ait dizinler ile hemen hemen aynı. Farklı olarak config isimli bir dosya görüyorsunuz. İçinde ilgili dizinler, dosyalar ile ilgili path ve state bilgileri yer alıyor. Bu dosya export sırasında oluşur ve import sonrasında kullanıldıktan sonra otomatik olarak silinir.

Virtual Machine dizininde ise EXP uzantılı bir dosya göreceksiniz.

Bu dosya içerisinde ise VM’in export edilmeden önceki virtual hardware ve diğer konfigürasyon bilgileri bulunur. Yine sistem tarafından otomatik olarak yaratılır ve import sonrasında tanıdık bildik XML file’a dönüşür. Bu XML, Hyper-V Manager konsolunda yer alan VM’in konfigürasyon bilgisinin tutulduğu dosyadır.

Export etmediğiniz bir VM’i Import edemezsiniz. Import öncesinde gösterdiğiniz path’te import’a uygun bir içerik olup olmadığı yukarıda bahsettiğim dosyalar ile kontrol edilmektedir. Ayrıca aklınızda bulunsun: Bir VM üzerindeki virtual diskleri (eğer snapshot yoksa) export etmeden kopyalayıp başka bir host üzerine taşıdıktan sonra yeni bir VM create edip bu diskleri bağlayabilir, VM’i aynı içerik ile start edebilirsiniz. Ama bu işlem sırasında eski VM’in sanal donanım ve diğer konfigürasyon bilgisini kaybetmiş, bir noktada makineye yeni donanımlar eklemiş olursunuz. Bu da guest os üzerinde bazı değişikliklere neden olur. Örneğin sistem üzerindeki eski NIC’i remove edip yeni bir NIC eklediğinizde TCP/IP ayarlarınızı yeniden yapılandırmak zorunda kalırsınız. Bu gibi durumları önlemek adına taşıma işlemleri için Export/Import veya diğer yöntemini tercih etmenizi tavsiye ederim.

Import Nasıl Yapılır?

Export dosyalarını herhangi bir yöntem ile diğer host üzerine taşıyın. Taşıdığınız path’in eskisi ile aynı olma gibi bir zorunluluk yok. Herhangi bir yere alabilirsiniz ama unutmayın, import edip start ettikten sonra VM o dosyaları kullanmaya başlayacak yani VM artık oraya yerleşmiş olacak. Bu nedenle konumu doğru seçin, aksi durumda taşımak için yeni bir operasyon gerekebilir. Ben yine C:\Source diye bir dizin içine taşıdım. Import işlemini başlatmak için ilgili host’u yöneten Hyper-V Manager üzerinde Import Virtual Machine… komutunu kullanıyoruz.

Import Virtual Machine… dedikten sonra export edip taşıdığımız dosyaların bulunduğu dizini göstermelisiniz.

Bu pencerede Import demeden önce settings’te neler var bir göz atalım.

Eğer VM’i export edip eskisini ortadan kaldırarak başka bir host’a taşırken ya da VM’in başına bir şey geldi ve yine eskisini ortadan kaldırarak aynı host üzerine daha önceden export edilmiş kopyayı import ederken Move or restore the virtual machine (use the existing unique ID) seçeneğini kullanmak uygundur. Bu seçenek VM’e yeni bir ID atamaz, eski ID ile devam etmesini sağlar çünkü biz zaten eski VM’i kullanmayı amaçlıyoruz. Bu nedenle eski ID’si ile gelmesi doğru olandır.

Eğer VM’i copy ile çoğaltmak istiyorsak; yani aslı kopya çalışmaya devam edecek ve biz export ettiğimiz kopyayı ayrı bir VM olarak kullanmayı planlıyorsak bu durumda Copy the virtual machine (create a new unique ID) seçeneği ile devam edebiliriz. Bu seçenek VM’e yeni bir unique ID atar ve onun eski kopyadan ayrılmasını sağlar.

Senaryoya göre uygun seçimi yaptıktan sonra Import diyerek işlemi başlatıyoruz. Import işlemi hemen gerçekleşir çünkü biz zaten gerekli datayı uygun path’e kopyaladığımız için export’ta olduğu gibi arka planda kopyalanması gereken data yoktur. Birkaç saniye içinde VM konsoldaki yerini alır ve artık start edilmek için hazırdır.

Export edilmiş bir VM’i bir defa import edebilirsiniz. Ama eğer import penceresinde Duplicate all files so the same virtual machine can be imported again kutucuğunu işaretlerseniz, export edilmiş dosyalar olduğu path’te aynı şekilde kalır. Bir kopyası Hyper-V Settings bölümünde belirtilen default path’ler üzerine alınarak import işlemi gerçekleştirilir ve VM o path’ler üzerinde çalışmaya başlar. Export edilen kopya ise daha sonra yine export edilebilir halde beklemeye devam eder. Bu işlemde de arka planda gerçekleşen bir copy/paste olduğu için operasyon süresi veri boyutu ile doğru orantılıdır. Özetle bu seçenekte bir kez export ediyoruz ve o VM’i Duplicate all files so the same virtual machine can be imported again seçeneği ile birden fazla kez import edebiliyoruz.

Saved State Sanal Makine Export-Import

Son olarak saved durumdaki bir VM’in export/import’una bakalım. Aslında yöntemin hiç bir farkı yok. Sadece export edilen içerikte göstermek istediğim iki dosya var. Export process’i bire bir aynıdır.

Export sonrası oluşan içerikte vsv ve bin uzantılı iki dosya yer alır.

Bu iki dosya VM’i saved durumda export ettiğimiz için ordadır ve içlerinde VM’in saved anına dair bazı bilgileri yer alır. Örneğin VM üzerinde bir uygulama kurulumu yaparken save etmek durumunda kaldınız ve bu VM’i export edip başka bir Hyper-V host üzerine import ettiğiniz. Bu VM açıldığında kuruluma kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.