UYARI: Bu yazıda yer alan özellikler tamamen kişisel çalışma ve yorumlara dayılıdır ve birçoğu henüz üretici tarafından resmi olarak doğrulanmamıştır. Söz konusu özellikler Windows 8.1 RTM olduğunda üründe yer almayabilir veya değişikliğe uğramış olabilir.

Windows Blue mu diyelim?

Windows Blue, Microsoft’un geliştirme sürecinde internal olarak kullandığı bir code name. Resmi ismin ise Windows 8.1 olacağını bir süredir biliyorduk. (tahmin ediyorduk diyelim)

Yine aynı konferansta kesinlik kazanan bir diğer önemli konu Windows 8.1 güncellemesinin ücretsiz dağıtılacak olması. Windows 8.1 hazır olduğunda, orijinal Windows 8 ve RT kullanıcılarına Windows Mağazası (Windows Store) üzerinden ücretsiz bir güncelleme şeklinde sunulacak. Her iki konu için Windows Blog üzerindeki resmi post ise şurada: http://blogs.windows.com/windows/b/bloggingwindows/archive/2013/05/14/windows-keeps-getting-better.aspx Buradaki “güncelleme” konusu önemli çünkü Windows 8.1 ana bir Windows sürümü değil. Windows 8.1, mevcut Windows 8 ve RT için hazırlanan geniş bir güncelleme paketi. Neredeyse her ay yayımlanan rollup güncellemelerinin aksine 8.1 güncellemesi, var olan özellikleri iyileştirmek dışında Windows 8’e bazı yeni özellikler de ekleyecek. Bir nevi servis paketi olarak düşünülebilir ve muhtemelen bu güncellemeler ilerleyen dönemde de devam edecek. Windows 8.1 için ilk ön izleme (Preview) sürümü 26 Haziran 2013′te San Fransisco’da gerçekleşecek olan Build konferansı ile genel erişime açılacak.

Windows 8.1 güncellemesinin RTM yani tamamlanmış hali ise 2013 son çeyreğine yetiştirilmeye çalışılıyor. Yine bazı gelişmelerden yola çıkarak Eylül sonu veya Ekim gibi olacağını söyleyebilirim. Eğer Windows 8 kullanıcısıysanız, Windows 8.1 kullanılabilir olduğunda zaten otomatik olarak uyarılacaksınız :)

Microsoft’un uzun süredir benimsediği politika gereği sunucu ve istemci işletim sistemi geliştirme sürecindeki paralellik bu sefer de devam ediyor ve aynı tarihlerde muhtemelen Windows Server 2012 için de önemli bir güncelleme gelecek.

Windows sürümlerinin geliştirme süreçlerinde Build’ler konuşulur ve ürün geliştikçe sürümler ilerler. Bir süre sonra Microsoft, bazı build’leri partner’larıyla paylaşmaya başlar ki işletim sistemi ekosistemine en büyük katkıyı yapacak olan üçüncü parti uygulama geliştiricileri ve donanım üreticileri de kendini yeni işletim sistemine önceden hazırlayabilsin ki ürün RTM olduğunda çevre uygulamaları ve donanımları da hemen hazır olabilsin.

Windows 8.1 Build’leri ile ilgili geçtiğimiz haftalarda birkaç sızıntı yaşandı. Özel torrent ağlarından ISO’lara ulaşmak mümkün olabiliyor ki giderek yaygınlaşacaktır. Şayet hedef şaşırtma amacı yoksa, mesela dosya isimlerinden nasıl sızdığı konusunda fikir elde edilebilir :)

9385.0.FBL_PARTNER_OUT17.130415-2049_X64FRE_CLIENT_EN-US-IMP_CCSA_EN-US_DV5.iso

Bazı Windows 8.1 build’lerini inceleme şansım oldu.

Ürün henüz çok yeni olduğu için özellikleri hakkında resmi açıklamalardan söz etmek mümkün değil. Zaten build’ler üzerinde de kullanıcı deneyimi anlamında fazla yenilik henüz ekli değil. Bu aşamada daha çok işletim sistemi sürücü ve donanım uyumu için çalışıldığından bu gayet normal bir durum. İlerleyen günlerde (özellikle ilk Preview yayımlandığında) daha fazla son kullanıcı ön yüz teknolojisi ortaya çıkmış olacak.

Şimdilik Windows 8.1 ‘de yer alması olası birkaç yenilikten ve bazı kullanıcı deneyimi değişikliklerinden başlıklar halinde bahsedebilirim.

Windows 8.1 Yenilikleri

Devamını oku…

Bir işletim sisteminin herhangi bir sanallaştırma platformu üzerinde tam olarak çalışabilmesi için bir ara yazılıma (özel bir sürücü paketi) ihtiyacı vardır. Bu özel sürücü paketi sanal işletim sistemi içinde çalışır, Parent Partition ile konuşur ve sanal makine ile fiziksel makine donanımları arasındaki ilişkiyi sağlamakla görevlidir. Microsoft Hyper-V sanallaştırmasında bu sürücü paketine Integration Components – ICs (enterasyon servisleri) diyoruz. Integration Components ‘ın bazı işletim sistemlerine sonradan kurulması/güncellenmesi gerekirken bazı işletim sistemlerinde yerleşik olarak gelir ve ayrıca kurulması gerekmez. Bu bilgileri aşağıdaki tablolarda bulabilirsiniz.

İşletim sistemlerinin Hyper-V platformu üzerinde desteklenenmesi aslında geniş kapsamlı bir konudur. İşletim sistemlerinin listede yer alabilmesi için platform üzerindeki modern teknolojileri kullanabiliyor olması ve bazı uyumluluk şartlarını yerine getirebilmesi gerekir.

Microsoft’un resmi olarak önerdiği ve listelerde yer alan işletim sistemleri aynı zamanda aşağıdaki destek kapsamındadır:

• Sanal çalışan ilgili Windows işletim sistemlerinde bir problem yaşandığında (ICs tabanlı) direkt Microsoft Support servisinden destek sunulur.
• Sanal çalışan diğer üreticilerin sertifikalı işletim sistemlerinde bir problem yaşandığında, anlaşma gereği Vendor’ın servislerinden destek sunulur. (Örneğin Red Hat Enterprise Linux 5.9)
• Sanal çalışan diğer üreticilerin sertifikasız işletim sistemlerinde bir problem yaşandığında, Microsoft konuyu multi-vendor support community ‘e submit eder ve çözüm sürecinde yardımcı olur. TSAnet

Kısaca platfrom üzerinde boot olabilen her işletim sistemi bu listelerde yer almaz ama listede yer almayan bir işletim sistemini de destek kapsamından feragat ederk Hyper-V üzerinde çalıştırma şansına herzaman sahipsiniz.

Bir diğer husus ise sanal işletim sistemi başına desteklenen sanal işlemci (vCPU) sayıları. Windows Server 2012 Hyper-V üzerindeki bir sanal makineye 64 adete kadar sanal işlemci atayabilirsiniz ancak bu sayı aynı zamanda sanal olarak çalışacak işletim sistemi ile de ilişkilidir. Örneğin Microsoft, Windows Server 2008 (R2 olmayan) sürümleri için en fazla 8 adet sanal işlemci önermektedir. Teknik olarak 64 adet atamanız mümkün ve tasarımsal bir limit yoksa sanal işletim sistemi 64’ü görecektir ancak 8, üretici tarafından test edilmiş ve resmi olarak desteklenip tavsiye edilen en fazla sanal işlemci sayısıdır. İşletim sistemlerine göre önerilen en fazla sanal işlemci sayılarını da aşağıdaki tablolarda bulabilirsiniz.

Windows Server 2012 Hyper-V yaygın olarak kullanılan bir çok işletim sistemine “resmi” olarak destek verir. An itibarı ile resmi olarak desteklenen sanal işletim sistemleri ve en fazla sanal işlemci sayıları:

Desteklenen Sunucu İşletim Sistemleri

Desteklenen Sanal İşletim Sistemi Listesi (Sunucu) List of Supported Guest Os (Server)
Sanal İşletim Sistemi Guest OS	Max. vCPU (Önerilen)	Notlar (Notes)
Windows Server 2012	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.
Windows Server 2008 R2 SP1	64	Standard, Enterprise, Datacenter, Web sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in güncellenmesi gerekir.
Windows Server 2008 R2	64	Standard, Enterprise, Datacenter, Web sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows Server 2008 SP2 (32bit&64bit)	8	Standard, Enterprise, Datacenter, Web sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows Home Server 2011	4	Tek sürüm. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows Small Business Server 2011	Essentials – 2 Standard – 4	Standard, Essentials sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows Server 2003 R2 SP2 (32bit&64bit)	2	Standard, Enterprise, Datacenter, Web sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows Server 2003 SP2 (32bit&64bit)	2	Standard, Enterprise, Datacenter, Web sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
CentOS 5.7, 5.8, 6.0 – 6.3	64	Kurulum sonrasında en az Linux Integration Services v3.4 veya daha üstü yüklenmesi gerekir.
Red Hat Enterprise Linux 5.7, 5.8, 5.9, 6.0 – 6.3	64	5.9 sürümü hariç kurulum sonrasında en az Linux Integration Services v3.4 veya daha üstü yüklenmesi gerekir.
SUSE Linux Enterprise Server 11 SP2	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.
Open SUSE 12.1	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.
Ubuntu 12.04	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.

Desteklenen İstemci İşletim Sistemleri

Desteklenen Sanal İşletim Sistemi Listesi (İstemci) List of Supported Guest Os (Client)
Sanal İşletim Sistemi Guest OS	Max. vCPU (Önerilen)	Notlar (Notes)
Windows 8 (32bit&64bit)	32	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.
Windows 7 SP1 (32bit&64bit)	4	Ultimate, Enterprise, Professional sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in güncellenmesi gerekir.
Windows 7 (32bit&64bit)	4	Ultimate, Enterprise, Professional sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in güncellenmesi gerekir.
Windows Vista SP2	2	Business, Enterprise, Ultimate sürümleri. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows XP SP3	2	Professional sürümü. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Windows XP x64 SP2 (64bit)	2	Professional sürümü. Kurulum sonrasında Integration Services ‘in ayrıca yüklenmesi gerekir.
Open SUSE 12.1	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.
Ubuntu 12.04	64	Ayrıca Integration Services kurulumu gerekmez, yerleşik olarak gelir.

Extending evalution period of Windows 8 Enterprise up to 180 days ( with legal slmgr –rearm )

Windows 8 Enterprise yasal deneme kopyasını aşağıdaki adresten indirebilir, 90 gün boyunca ve teknik özellikler açısından herhangi bir kısıtlama olmaksınız deneyebilirsiniz.

http://technet.microsoft.com/en-us/evalcenter/hh699156.aspx

Daha önce Windows Server 2012 deneme süresinin genişletilmesi ile ilgili yazdığım bir yazıya aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz.

http://www.serhatakinci.com/index.php/windows-server-2012-deneme-sresi-1080-gn.html

Aynı yöntem ile yani slmgr –rearm komutunu kullanarak Windows 8 Enterprise deneme periyodunu 180 güne kadar genişletmek mümkün.

ÖNEMLİ UYARI:
-rearm parametresini alan slmgr.vbs, Windows işletim sistemleri içerisinde yerleşik olarak gelen bir script’tir ve bu yazıda bahsedilen yöntemde herhangi bir illegal durum söz konusu değildir. Amacı periyotları sıfırlamak olan -rearm parametresi, sistem tarafından izin verilen sayda çalıştırılarak kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta ise şudur: Bu yöntemin uygulandığı deneme (evaluation) kopyaları, kurulumu yaparken de okuyabileceğiniz son kullanıcı lisans anlaşmasına (EULA) göre kesinlikle herhangi bir ticari amaç için kullanılamaz ve kesinlikle canlı ortamlarda konumlandırılamaz. Deneme kopyalarının sadece ürünün özellikleri ile ilgili ilk testlerin yapılması, bt uzmanları ve yazılım geliştiriciler için adaptasyonunun hızlandırılması veya ön gösterim gibi amaçlar için kullanılmasına izin verilmektedir. Eğer bir deneme kopyası ile çalışıyorsanız, EULA içerisindeki kapsama uymanız gerekir. Aksi durumda legal bir yöntem ile illegal bir sonuca ulaşmış olursunuz ve hukuksal açıdan sorumluluk altına girebilirsiniz.

slmgr.vbs (Windows Software Licensing Management Tool) işletim sistemi lisansınız hakkında detaylı bilgiler alabileceğiniz ve müdahalelerde bulunabileceğiniz bir script’tir. Örneğin işletim sistemi lisans tipinin (volume, retail, oem) öğrenilmesi, aktivasyon, ürün anahtarı girişi/değişimi, deneme ve aktivasyon periyodlarının reset’lenmesi, KMS etkileşimi gibi bir çok lisans yönetim işlemini slmgr.vbs üzerinden komut satırı tabanlı olarak gerçekleştirebilirsiniz.

Windows Server 2012 deneme kopyalarında –rearm parametresi kullanımı 5 ile sınırlandırılmıştı.

Windows 8 Enterprise deneme kopyası için ise bu rakam 1. Bu nedenle 90 gün olan deneme periyodunu sadece bir kez reset’leyerek bir 90 gün daha uzatabilirsiniz.

Bir Windows 8 Enterprise deneme kopyası ilk kez kurulduğunda 10 günlük aktivasyon periyodu ile başlar ve bu süre içerisinde aktivasyon işlemini tamamlamanızı bekler.

90 günlük deneme süresinin başlangıcı için gerekli olan aktivasyon işlemi sırasında herhangi bir ürün anahtarı girmenize gerek yoktur çünkü deneme kopyası kendi içerisinde bir ürün anahtarı ile kurulur.

Şayet deneme kopyasının internet erişimi varsa direkt Activate butonuna tıklayarak veya slmgr -ato parametresi ile aktivasyonu gerçekleştirip 90 günlük deneme periyodunu başlatabilirsiniz. Eğer internet erişimi yoksa Activate by phone seçeneği ile telefon üzerinden aktivasyon yapmak da mümkün.

Süreyi 180 güne uzatmak için ilk 90 günlük deneme süresinin son gününde “Run as administrator” olarak bir cmd.exe açın:

Ardından slmgr –rearm komutunu çalıştırarak periyodun yeniden 90 güne reset’lenmesini sağlayın:

Restart ardından sistem 90 günlük yeni bir deneme periyodu ile başlar ve ilk 90 güne ek olarak ikinci bir 90 gün boyunca deneme sürecine devam edebilirsiniz.

Bu arada yine baştaki 10 günlük aktivasyon süresini kullanarak toplamda 190 güne ulaşabilirsiniz.

ÖNEMLİ UYARI:
-rearm parametresini alan slmgr.vbs, Windows işletim sistemleri içerisinde yerleşik olarak gelen bir script’tir ve bu yazıda bahsedilen yöntemde herhangi bir illegal durum söz konusu değildir. Amacı periyotları sıfırlamak olan -rearm parametresi, sistem tarafından izin verilen sayda çalıştırılarak kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta ise şudur: Bu yöntemin uygulandığı deneme (evaluation) kopyaları, kurulumu yaparken de okuyabileceğiniz son kullanıcı lisans anlaşmasına (EULA) göre kesinlikle herhangi bir ticari amaç için kullanılamaz ve kesinlikle canlı ortamlarda konumlandırılamaz. Deneme kopyalarının sadece ürünün özellikleri ile ilgili ilk testlerin yapılması, bt uzmanları ve yazılım geliştiriciler için adaptasyonunun hızlandırılması veya ön gösterim gibi amaçlar için kullanılmasına izin verilmektedir. Eğer bir deneme kopyası ile çalışıyorsanız, EULA içerisindeki kapsama uymanız gerekir. Aksi durumda legal bir yöntem ile illegal bir sonuca ulaşmış olursunuz ve hukuksal açıdan sorumluluk altına girebilirsiniz.

Serhat AKINCI

Bazı durumlarda User (kullanıcı/kısıtlı) yetkiler ile çalışan oturumlara belirli bir servis için durdurma, başlatma veya yeniden başlatma hakkı vermek isteyebilirsiniz. Normal şartlarda Users grubu üye kullanıcılar işletim sistemi servislerini yönetemezler ve genelde bu ihtiyacı karşılamak için kullanıcı grup üyeliği değiştirilerek daha yüksek yetkiler atanır. Bu pratik bir yöntem olmasına karşın, genelde kullanıcı oturumuna vermek istemeyeceğiniz birçok yetkiyi de beraberinde getirir.

Belirli bir Windows işletim sistemi servisi yönetimi için bir kullanıcıya veya bir gruba, administrators üyesi yapmadan veya benzeri bir yöntem kullanmadan nasıl yetki verebilirsiniz?

Bu iş için genelde Sc.exe aracını kullanıyoruz. Sc.exe, Windows işletim sistemi üzerinde çalışan veya bundan sonra çalışacak olan servislerle ve tüm bu mekanizmayı yöneten Service Controller ile konuşmanızı sağlayan bir komut satırı aracıdır. Sc.exe, Services.msc gibi UI üzerinden yapabileceğiniz tüm işleri yerine getirebildiği gibi, UI’dan yapmanın mümkün olmadığı birçok şeyi de sağlayabiliyor.

Sc.exe ‘yi şuralarda bulabilirsiniz:

Windows XP ve Windows Server 2003 sürümleri için Resource Kit içerisinden alınır.

Windows Vista, Windows 7, Windows Server 2008 ve Windows Server 2008 R2 için yerleşik olarak gelir.

Sc.exe sayesinde, herhangi bir SID (security identifier) ‘ye, servis SDDL (security descriptor definition language) string içerisinde istediğiniz yetkiyi tanımlayabilirsiniz.

SID, bazı objeleri (ki bunlardan biri de kullanıcı hesaplarıdır) işletim sistemi içerisinde tanımlayan unique tanımlayıcılardır. SDDL ise özel bir tanımlama dilidir ve bu senaryoda servislerin üzerindeki yetki tanımlarını tutar.

Örnek senaryo şu:

Windows 7 işletim sistemi üzerinde Test isimli ve sadece Users grubuna üye olan, yani kısıtlı yetkiler ile çalışan bir kullanıcı var. Senaryo gereği bu kullanıcıya sadece “HP Quick Synchronization Service” için başlatma/durdurma/yenidenbaşlatma yetkileri atıyorum.

Test kullanıcısının şu an servisi yönetme hakkı yok.

1) Öncelikle kullanıcının SID’sini bulun. Bunun çin çok fazla yöntem var. Mesela tek satırlık WMIC sorgusu kullanabilirsiniz.

wmic useraccount get name,sid

test kullanıcısı için kullanacağımız SID: S-1-5-21-1771203805-3482426351-2602944862-1001

2) Daha sonra servisin mevcut SDDL String’ini alın.

sc sdshow “HP Quick Synchronization Service”

“HP Quick Synchronization Service” gibi display name kullanırsanız hata alırsınız çünkü işletim sistemi açısından bu bir servis adı değildir. Gerçek servis adını şu şekilde bulabilirsiniz:

sc getkeyname “HP Quick Synchronization Service”

SDDL String’I almak için doğru service name ile tekrar sdshow yapıyorum.

sc sdshow HPDrvMntSvc.exe

Dönen SDDL String:

D:(A;;CCLCSWRPWPDTLOCRRC;;;SY)(A;;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;BA)(A;;CCLCSWLOCR
RC;;;IU)(A;;CCLCSWLOCRRC;;;SU)S:(AU;FA;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;WD)

Bu özel bir dil (SDDL). Eğer buradaki format ve bu dili oluşturan bileşenler hakkında daha detaylı bilgi isterseniz şuralara bakabilirsiniz.

Security Descriptor String Format
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/aa379570%28v=vs.85%29.aspx

Security Descriptor Definition Language for Conditional ACEs
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/dd981030%28v=vs.85%29.aspx

ACE Strings
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/aa374928%28v=vs.85%29.aspx

SID Strings
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/aa379602%28v=vs.85%29.aspx

3) SDDL String’i, Test kullanıcısının SID’si ve gerekli yetkiler ile birleştiriyorum.

D:(A;;CCLCSWRPWPDTLOCRRC;;;SY)(A;;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;BA)(A;;CCLCSWLOCRRC;;;IU)(A;;CCLCSWLOCRRC;;;SU)(A;;RPWPDTLO;;;S-1-5-21-1771203805-3482426351-2602944862-1001)S:(AU;FA;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;WD)

Şu iki nokta çok önemli.

– Ekleyeceğiniz yeni String mutlaka S:( ‘den hemen önce yer almalı.

– Start/Stop/Restart için şu sabit ACE String’i SID ile birleştirerek kullanıyoruz: (A;;RPWPDTLO;;;**SID**)

4) Yeni SDDL String’i yine sc.exe ile gönderiyorum.

sc sdset HPDrvMntSvc.exe “D:(A;;CCLCSWRPWPDTLOCRRC;;;SY)(A;;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;BA)(A;;CCLCSWLOCRRC;;;IU)(A;;CCLCSWLOCRRC;;;SU)(A;;RPWPDTLO;;;S-1-5-21-1771203805-3482426351-2602944862-1001)S:(AU;FA;CCDCLCSWRPWPDTLOCRSDRCWDWO;;;WD)”

SetServiceObjectSecurity SUCCESS gördüğünüz taktirde işiniz bitmiştir.

5) Artık Test kullanıcısı ile servisi yönetebilirsiniz.

Bunun yanı sıra Test kullanıcısı diğer servislere müdahale edemez ve hala Users grubu yetkileri ile çalışır.

Bu işi bir user SID yerine bir group SID için yaparak daha genel bir yetkilendirme de yapmak mümkün.

Mesela şirketinize ait özel bir servis için kullanıcılarınıza yönetim yetkisi vermek istiyorsunuz. Bu durumda her kullanıcı hesabının SID’si ile uğraşmak yerine, örneğin local Users group SID’sini alıp tüm Client OS’lere uygulayarak topluca ve daha hızlı bir şekilde devreye alabilirsiniz.

İstemci tarafında yeni Windows 8 işletim sistemi sürümleri ve isimleri belli oldu. Bununla birlikte Sunucu tarafında da bu güne kadar Windows Server 8 olarak konuştuğumuz beta dağıtım, bundan sonra Windows Server 2012 olarak yoluna devam edecek.

Windows 8 son kullanıcı tarafında 4 farklı sürüm ile geliyor.

Windows 8 ve Windows 8 Pro, x86 processor’e (32bit&64bit) sahip PC ve Tablet’ler üzerinde çalışabilecek olan sürümler.

Windows 8 : Daha çok ev kullanıcılarına hitap eden bir sürüm ve üzerinde Client Hyper-V, Group Policy, Boot from VHD, BitLocker gibi özellikler yer almıyor, daha da önemlisi Active Directory Domain ortamlarına katılamıyor.

Windows 8 Pro : Alt sürümün bütün özelliklerine ek olarak, alt sürümde yer almayan diğer birçok kurumsal özelliğe de sahip olarak geliyor ve Active Directory Domain ortamlarına katılabiliyor.

Windows RT : Windows son kullanıcı işletim sistemi ailesinin yeni üyesi. Sadece ARM işlemci kullanan pc ve tabletlerde ön yüklü olarak gelecek (WOA – Windows on ARM) ve üzerinde Windows 8 ‘in dokunmatik yeteneklerine göre optimize edilmiş Microsoft Word, Excel, Powerpoint ve OneNote MS Office ürünleri entegre olarak yer alacak. Resmi bir bilgi değil ama RT ‘nin açılımının Runtime olduğu düşünülüyor ;)

Windows 8 Enterprise : Bu sürüm ise her zaman olduğu gibi Software Assurance (yazılım güvencesi) anlaşması olan kurumsal müşteriler tarafından kullanılabilecek, Windows 8 Pro özelliklerinin tamamına sahip olarak gelecek ve Software Assurance desteği ile birlikte BT organizasyonlarında PC yönetimi, dağıtım, güvenlik, daha fazla sanallaştırma imkanları gibi avantajlar da sağlayacak.

Windows 8 sürümlerinin özellik karşılaştırmasını aşağıda görebilirsiniz.

Windows 8 son kullanıcı sürümleri ile ilgili resmi duyuru şurada:
http://windowsteamblog.com/windows/b/bloggingwindows/archive/2012/04/16/announcing-the-windows-8-editions.aspx

Dün Las Vegas – Microsoft Management Summit 2012 sunumlarında yapılan bir duyuru ile yeni Windows Server da resmi ismini aldı. Bu güne kadar Windows Server 8 olarak konuştuğumuz ve henüz Beta aşamasında olan dağıtım, bundan sonra Windows Server 2012 resmi ismiyle yoluna devam edecek.

MMS2012 – Las Vegas’dan bazı notları şurada görebilirsiniz:
http://www.microsoft.com/en-us/news/Press/2012/Apr12/04-17MMSDay1PR.aspx

Windows 8 son kullanıcı işletim sisteminde yer alan Client Hyper-V ile ilgili olarak;

• Client Hyper-V nedir?
• Ön gereksinimleri?
• Nasıl kurulur?
• Server Hyper-V ‘den farkı nedir?
• Özellikleri ve limitleri neler?

Gibi bazı detayları bu 50dk’lık video’da demolar ile birlikte izleyebilirsiniz.

Windows 8 Client Hyper-V – Genel Bakış

Windows Server 8 ‘in Developer Preview ‘dan sonraki dağıtımı olan “Beta” download için hazır. Developer Preview ‘da olduğu gibi “sadece MSDN aboneleri” limiti yok, test etmek isteyen herkes aşağıdaki URL üzerinden indirip kurcalamaya başlayabilir.

ISO veya VHD şeklinde download edebilirsiniz.

Windows Server 8 Beta Download:
http://technet.microsoft.com/en-us/evalcenter/hh670538.aspx

Windows Server 8 Beta Sistem Gereksinimleri:
http://download.microsoft.com/download/9/D/E/9DEDD9C9-C152-46FE-9FDA-EC3497837C2F/WS8%20Beta%20System%20Requirements%20Overview.pdf

Windows Server 8 Beta Resmi Web Sayfası:
http://www.microsoft.com/en-us/server-cloud/windows-server/v8-default.aspx

Windows Server 8 Beta Deploying & Migration
http://technet.microsoft.com/library/hh831620.aspx

Windows Server 8 Beta Diğer Kaynaklar:
http://technet.microsoft.com/en-us/evalcenter/hh708766

Bu gün Windows 8 Developer Preview ‘ı geride bırakıyor ve Windows 8 Consumer Preview için geri sayıyoruz. Windows 8 Consumer Preview birkaç saat içinde duyurulmuş olacak.

Beta Release yani Windows 8 Consumer Preview ‘ı aşağıdaki bağlantı üzerinden indirip test edebilirsiniz.

Windows 8 Consumer Preview 32-bit/64-bit ISO Download:
http://windows.microsoft.com/en-US/windows-8/iso

Bu süre zarfında Windows 8 Consumer Preview için yayımlanan ilk Guide olma özelliğini de taşıyan, ve bunun yanı sıra yeni veya geliştirilmiş bazı feature’lar ile ilgili bilgilerin yer aldığı bir dokümana göz atmak isterseniz aşağıdaki URL üzerinden indirebilirsiniz.

Windows 8 Consumer Preview Product Guide for Business:
http://www.microsoft.com/download/en/details.aspx?id=28970

İngilizce olan bu Guide içinde AppLocker, BitLocker, Windows To Go, Measured Boot ve Client Hyper-V hakkında bilgiler bulabilirsiniz.

Daha detaylı bir Guide’a ise aşağıdan ulaşmanız mümkün.

Windows 8 Consumer Preview Product Guide
http://go.microsoft.com/fwlink/p/?LinkId=238697

Windows Team Blog üzerindeki ilk detaylı bilgileri ise aşağıdan okuyabilirsiniz.

Windows Team Blog
http://windowsteamblog.com/windows/b/windowsexperience/archive/2012/02/29/introducing-windows-8-consumer-preview.aspx

Ayrıca Windows 8 Consumer Preview üzerinden Windows Server 8 Beta yönetebilmek için az önce uygun bir RSAT yayımlandı. Aşağıdaki URL üzerinden indirebilirsiniz.

Remote Server Administration Tools for Windows 8 Consumer Preview:
http://www.microsoft.com/download/en/details.aspx?id=28972&WT.mc_id=rss_alldownloads_all

Takip mesafenizi koruyun :)

## Sonradan güncelleme – 12.03.2012 ##

Eğer bir değişiklik olmaza Client Hyper-V ‘de RemoteFX yer almayacak :) Bu durumda developer’lar için bahsettiğim 3D konusundan öte, ikinci olarak altını çizdiğim performans amaçlı eklenen bir özellik gibi görünüyor. Ama RemoteFX’in olmaması, 3D graphics özelliklerinden fayadalanılamayacağı anlamına gelmiyor. 3D Graphics ve DX, Windows 8 Guest’lerde özel bir yöntem ile destekleniyor. Sadece Hardware Accelerated yok, bu nedenle de RemoteFX yok.

Ocak ayında yazdığım bu yazıyı değiştirmiyor, yukarıdaki güncel bilgi sonrasında okumanızı rica ediyorum.

## – ##

(Yusuf ve Ertan) Yan tarafta konuşurlarken kulak misafiri oldum ama  Twitter ‘ın 140 karakteri yüzünden ve konunun public olması için buradan dahil oluyorum :)

Windows 8 Hyper-V ‘yi (yani yeni Hyper-V’nin client os’ler ile konumlanan dağıtımını) Windows Server 8 Hyper-V ‘den (yani yeni Hyper-V’nin server os’ler ile konumlanan dağıtımından) ayıran en önemli donanımsal gereksinim farkı, Client Hyper-V tarafındaki CPU üzerinde SLAT (Second Level Address Translation) şartının aranmasıdır.

Merak edenler için SLAT (Second Level Address Translation), Intel ve AMD tarafında donanımsal bir CPU yeteneğidir. Intel tarafında EPT (Extended Page Tables), AMD tarafında ise genellikle RVI (Rapid Virtualization Indexing) olarak temsil edilir. Hyper-V gibi sanallaştırma kodları zaman içerisinde bu yeteneği kullanabilecek şekilde evrim geçirmişlerdir. İşin özünde, hypervisor tarafında tutulan/yönetilen ve VM’lere atanmış temsili memory bit’leri ile fiziksel memory bit’lerini eşleştiren devasa mapping table’ların yerine, söz konusu işin SLAT özellikli CPU’lara devredilmesi mantığı yatıyor. SLAT yetenekli CPU’lar, VM’lerin memory aksiyonlarına direkt destek olabiliyorlar çünkü adından da analaşılabileceği gibi ikinci seviyede bir adresleme söz konusu. Bu sayede çok daha başarılı ve hızlı bir memory kullanımı gerçekleşirken, bu durum yapıda performans artışı olarak net bir şekilde hissedilebiliyor çünkü hem VM’ler memory’i daha başarılı bir şekilde kullanıyorlar, hem de bu görevin CPU’ya devredilmesi nedeniyle hypervisor üzerinden ciddi bir iş yükü alınmış oluyor. Bu davranış değişikliği sonrasında CPU’ya binen yük ise kesinlikle kabul edilebilir oranda oluyor.

Hyper-V tarafında başta VDI ve RemoteFX senaryoları olmak üzere mutlaka SLAT destekli CPU’lar kullanılmasını öneriyoruz ki zaten Windows Server 2008 R2 Hyper-V veya RDS ile sanal oturumlarda RemoteFX (zengin 3D deneyimi) yapmak istediğinizde, CPU’da SLAT özelliğinin olması ve yapıda bir GPU (graphics processor unit – daha yaygın bir ifade ile ekran kartı) bulunması donanımsal şartlar arasında yer almaktadır.

VDI tarafında ise en önemli karakteristik özelliklerden olan Host başına eş zamanlı paralel oturum sayısının yüksek olması ve bu oturumlarda farklı davranışlar sergileyen uygulamaların çalışması, genelde karmaşık, yoğun ve aktif memory kullanımının ortaya çıkarmasına neden olur. Bu noktada SLAT desteği ile çok daha başarılı bir memory kullanımı mümkün olabilir, bu da oturumlarda performans artışı olarak geri dönecektir.

Windows Server 2008 R2 Hyper-V ‘de SLAT,  GPU ile birlikte sadece RemoteFX senaryolarında donanımsal bir şart olarak aranır. Geri kalan senaryolarda tavsiye edilir.

Windows 8 Client/Server Hyper-V için SLAT ne durumda?

Bu gün yeni Hyper-V ‘yi (genelde Hyper-V 3.0 olarak anılıyor ama tekrar altını çizelim, bu resmi bir versiyon numarası değil.) ve donanımsal gereksinimleri Developer Preview Build üzerinden konuşabiliyoruz. Henüz detaylı ve çok net bilgiler olmamak ile birlikte bazı konularda konuşabilmek mümkün.

Windows Server 8 Hyper-V için CPU’da SLAT bulunması şimdilik bir şart değil ve şahsi fikrim Server tarafında bir süre daha böyle bir şart olmayacak. Ama yine RemoteFX senaryolarında GPU ile birlikte donanımsal şartlardan biri durumunda ve diğer tüm senaryolarda ise tavsiye edilen bir özellik.

Windows 8 Hyper-V (Client) için CPU’da SLAT bulunması şimdilik donanımsal şartlar arasında ve şahsi fikrim ürün RTM olduğunda da bu durum değişmeyecek. Yani RemoteFX yapmasanız bile bu gereksinimi sağlamanız gerekecek.

Client Hyper-V ‘de SLAT şartı için yine şahsi düşüncemi paylaşmam gerekirse; Client Hyper-V desktop/notebook odaklı bir sürüm ve ağırlıklı olarak ITPro’lar ile Developer’ları hedef alayor. Microsoft, özellikle Developer’lar için zengin 3D yetenkleri ile birlikte; hem ITPro’lar hem de Developer’lar için daha performanslı ve daha yetenekli bir client sanallaştırma ortamı sunmak istiyor olmalı. Bu noktada SLAT’nin ciddi desteği olacağı içi de bu özelliği olmazsa olmaz olarak listeye eklemiş gibi görünüyor.

Client Hyper-V ‘de özellikle 3D diyoruz çünkü hedef kitlesi olan günümüz desktop/notebook sistemlerinin çoğunda en az bir adet GPU bulunduğunu düşünebiliriz. Bununla birlikte SLAT destekli CPU’lar da yaklaşık 2 senedir üretiliyor + Windows 8 ‘in RTM olması için de daha yaklaşık 1 sene olduğunu düşünürsek; gün sonunda 3 senelik donanımlardan bahsediyor olacağız. Yani aslında o kadar da yeni teknolojileri konuşmuyoruz. Kaldı ki bu tip stratejik kararlar çok ciddi pazar araştırmalarından sonra alınıyor ve böyle bir şart ile oyun dışı kalan kişi oranı muhtemelen göz ardı edilebilir seviyede olacak. Windows 8 RTM olana kadar geçecek süre zarfında bir kısım SLATless kullanıcı da zaten sistemlerini upgrade edecektir.

Bir GPU’su bulunmayan desktop sistemlerin ise genelde “workstation” veya “desktop as a server” olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Client Hyper-V ‘nin hedef kitlesinin ITPros ve Developers tarafı oluğunu düşünürsek; bu teknoloji çılgını kitle arasında Windows 8 RTM olduğunda hala SLAT destekli CPU’ya sahip olmayan birileri varsa, lütfen tespit edin havaya atıp vuralım :)

Windows Server 8 Hyper-V tarafında ise şimdilik SLAT şartın olmamasının bana göre en önemli nedeni server’larda GPU’nun yaygın olmaması ve bununla birlikte donanımsal anlamda desktop sistemlere göre çok daha ciddi oranlarda genişleyebilmeleri, yani kısaca performans için başka parametrelere de sahip olmaları. Hedef kitle ihtiyaçları ve paralel olarak donanım tarafındaki değişim sonucunda ilerleyen sürümlerde benzer stratejik adımların server tarafı için de atılması sürpriz olmayacaktır.

Windows 8 şu an Developer Preview durumda. Bu ay sonunda bir Beta bekliyoruz. Muhtemelen ardından bir RC ve daha sonra da RTM şeklinde ürün raflardaki yerini alacak. Bana göre olmayacaktır ama bu süre içerisinde Client Hyper-V için SLAT şartından vaz geçilmesi gibi bir durum her zaman ihtimal dahilindedir.

Sonuç olarak Windows 8 Client Hyper-V çalıştırmak için (3D kullanmak istemeseniz bile) SLAT destekli CPU şimdilik şart. Bu durumun opsiyonel olması elbette daha güzel olabilirdi. Ama şu da bir gerçek ki ortada stratejik bir karar var ve bu kararın hangi parametreler ile alındığını bilmek belki de hiçbir zaman mümkün olmayacak.

“Şimdiye kadarkilerin en iyisi!” diyerek başlamalıyım sanırım.

Kısa bir süre önce Redmond Washington kampusunde gerçekleşen bir workshop’da Microsoft, yeni nesil sunucu işletim sistemi olan Windows Server 8 (code name) ve Hyper-V’nin yeni sürümü 3.0’dan oldukça detaylı bir şekilde bahsetti ve demolar gerçekleştirildi.

Bununla birlikte, Windows 8 için olduğu gibi Windows Server 8 için de bir Developer Preview dağıtımı yayımlandı. Ancak farklı olarak Windows Server 8 Developer Preview dağıtımı şimdilik sadece MSDN abonelerine açık durumda.

Eğer MSDN abonesiyseniz hemen indirip -hyper-v 3.0’da dahil olmak üzere- yeni server işletim sisteminin bazı özelliklerine göz atmaya başlayabilirsiniz.

Yeni sunucu işletim sistemi Windows Server 8 ‘de yine birçok yeni özellik geliyor. Bununla birlikte sıklıkla kullandığımız bazı işletim sistemi araçlarında, yönetimsel anlamda alışık olduğumuz bazı konsollarda ve operasyonel işlerde de olumlu anlamda değişiklikler/geliştirmeler var.

Windows Server 8 Nedir? (Windows Server 2012)

Windows Server 8, cloud-optimized bir sunucu işletim sistemi olarak tasarlandı. Yeni ve güçlü sanallaştırma yetenekleri başta olmak üzere birçok özelliği ile Cloud Computing (Bulut Bilişim) tasarımlarında, mimarinin hemen hemen her noktasında konumlandırılabilecek bir Cloud OS. Windows Server 8, Bulut Bilişim ve bu modele direkt bağlı Veri Merkezi inşasındaki birçok kritik noktayı cover edebilirken, sanallaştırma ile cpu, memory, storage, network gibi temel sunucu kaynaklarının kontrol altına alınması/işletilmesi konularını da üzerinde gelen yeni Hyper-V 3.0 ile birlikte çok daha başarılı bir şekilde gerçekleştirmeye yardımcı oluyor.

Veri merkezlerinde Sanallaştırma ve Cloud’un temelini oluşturan Hyper-V, yeni sürümü 3.0 ile birlikte birçok geliştirmeye ve yeni özelliğe de sahip oldu. 3.0 sürümünde, 1.0 ile 2.0 arasındaki farklara göre ciddi bir çalışma söz konusu. Bu da aslında Microsoft’un Hyper-V ve Bulut konularına verdiği önemi gösteren detaylardan birisi. Microsoft, Hyper-V’yi güçlü tutmak ve yetenekli kılmak için ciddi anlamda çalışıyor. Bundan sonra da aynı hızla devam edeceğini söylersek yanılmış olmayız sanırım.

Hyper-V 3.0 ‘da Neler Yeni?

Öncelikle bu güne kadar release olan Hyper-V 1.0 veya 2.0 ile hali hazırda kullanılan tüm özellikler aynı şekilde 3.0’da da yer alıyor. Tabi geriden gelen bu özelliklerin bir çoğu, geliştirmeler ile, 3.0 üzerinde çok daha güçlü durumda. Bununla birlikte, Hyper-V’nin özellikle Vmware ESX ile kıyaslandığında geride kaldığı bazı ölçeklenebilirlik noktaları yeni sürüm ile birlikte artık geçmişte kaldı. Ayrıca yeni eklenen ve rakiplerde olmayan özellikler, ürünün artık fark yaratmaya başladığınında bir göstergesi oldu.

Hyper-V 3.0 Yeniliklerinden Bazı Başlıklar

• Host başına 160 Logical Processor desteği geldi.
• Host başına 2TB’a kadar RAM desteği geldi.
• Sanal makine başına 32 vCPU desteği geldi.
• Sanal makine başına 512GB RAM desteği geldi.
• Sanal makineler için NUMA desteği geldi.
• Eş zamanlı Live Migration desteği geldi.
• Storage Live Migration desteği geldi.
• Live Migration ve Storage Live Migration için “Shared Storage” gereksinimi ortadan kalktı.
• Sanal makineler için Virtual Fiber Channel desteği geldi.
• Sanal makineler için Boot From SAN desteği geldi.
• Yeni VHDX Virtual Disk formatı geldi.
• Offloaded Data Transfer (ODX) desteği geldi.
• Sanal makineler için minimum ve maximum network bandwidth set edebilme desteği.
• Hyper-V Replika özelliği geldi.
• Aynı cluster’da 64Node, 4000VM resmi olarak destekleniyor.
• Hyper-V 3.0, Windows 8 Client işletim sistemi üzerinde de çalışabilecek.
• NIC Teaming desteği geldi. (built-in Windows Server 8)
• Sanal makineler için VMQ desteği, IPsec Task Offload desteği, MAC address spoofing desteği.
• Sanal makineler için DHCP Guard desteği, Router Guard desteği, Port Monitor desteği geldi.
• Virtual Network tarafında Capture, Filter, Forward destekleri geldi.
• Virtual Network tarafında Single-Root I/O Virtualization (SR-IOV) imkanları geldi.
• Hyper-V Virtual Switch Logo Program desteği hayata geçirildi.
• SMB 2.2 desteği geldi.

Şimdi bu özelliklere kısaca göz atalım. Devamını oku…